۲۶تیر
مبارزات انجمن‌های اسلامی در اروپا
جمعه, ۲۶ تیر ۱۳۸۸، ۰۲:۵۸ ب.ظ
خاطرات سه جلدی دکتر صادق طباطبایی که توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی منتشر شده و در نمایشگاه کتاب تهران مورد اقبال خوانندگان قرار گرفت، روایتی است از فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی صادق طباطبایی از دوران مبارزات دانشجویی در اروپا تا دوران حضور در دولت موقت مهندس بازرگان پس از پیروزی انقلاب اسلامی.
اولین جلد این خاطرات عنوان «جنبش دانشجویی در ایران» را بر خود دارد. در این کتاب صادق طباطبایی در ابتدا شرح کوتاهی از وضعیت خانوادگی و دوران نوجوانی خود می‌دهد. دکتر صادق طباطبایی درخانواده‌ای مذهبی و روحانی در سال 1322 به دنیا آمد. طباطبایی فرزند آیت‌الله محمدباقر سلطانی، نوه آیت‌الله‌العظمی سیدصدرالدین‌صدر خواهرزاده امام موسی‌صدر است. طباطبایی پس از پایان تحصیلات دوره دبیرستان و در 17 سالگی تصمیم به ادامه تحصیل در اروپا می‌گیرد او در آغاز سفر به قصد تحصیل در آلمان نزد دایی خود امام موسی‌صدر رفته و از آنجا به آلمان می‌رود. طباطبایی اما در کنار تحصیل از مسائل سیاسی و اجتماعی نیز غافل نبوده و از فعالان تاثیرگذار جنبش‌دانشجویی ایران در خارج از کشور بوده است. جلد اول خاطرات دکتر طباطبایی به واقع شرح مفصل وجامعی از مبارزات دانشجویان ایرانی در قالب کنفدراسیون دانشجویان و محصلان ایرانی است. نکته حائز اهمیت این خاطرات شرح مبارزات و فعالیت‌های سیاسی انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، آمریکا و کاناداست که طباطبایی تمرکز فعالیت‌های خود را در این تشکل داشته است. فعالیت‌های پیوسته این انجمن‌ها بر ضد شاه وتلاش برای آگاهی‌بخشی به رسانه‌های غربی و جوامع اروپایی در خصوص نظام استبدادی حاکم برایران از جمله روایت‌های طرح شده در کتاب است.
طباطبایی خود در مقدمه کتاب با توجه به اوضاع اروپا و فعالیت‌های دانشجویی در دهه 60 و 70 به ظهور امام خمینی در فضای سیاسی ایران و آغاز جنبش 15 خرداد با رهبری ایشان اشاره می‌کند و آن را نقطه عطفی در فعالیت‌های آزادیخواهانه دانشجویان عضو انجمن‌های اسلامی در اروپا می‌داند. طباطبایی که به دلیل ازدواج خواهرش با مرحوم حاج سیداحمد خمینی، قرابت نزدیکی با بیت حضرت امام پیدا می‌کند در این وضعیت مسوولیت‌هایی را برای برقراری ارتباط ارگانیک و سامان‌یافته دانشجویان ایرانی مسلمان در اروپا با رهبر جنبش در نجف بر عهده می‌گیرد. طباطبایی همچنین به فعالیت‌های گروه‌های دیگر دانشجویی چپ ایرانی در اروپا اشاره می‌کند و با اشاره به اعتراضات وسیع دانشجویی به دنبال سفر شاه به آلمان در سال 1967 که به کشته شدن یک دانشجوی چپ آلمانی می‌انجامد، این اعتراضات را نقطه شروعی بر جنبش‌های دانشجویی ضدامپریالیستی در اروپا و جنبش مه 68 می‌داند. کتاب همچنین شرح جامعی از نحوه ارتباط فعالان دانشجویی عضو انجمن‌های اسلامی با روشنفکرانی چون دکترعلی شریعتی است. روایت تلاش‌های دانشجویان پس از درگذشت ایشان برای برگزاری مراسم تدفین و جلوگیری از حمل پیکر دکتر شریعتی به ایران در نوع خود خواندنی است. شرح فعالیت‌های دانشجویان مسلمان ایرانی در اروپا، لبنان، سوریه، عراق، ایران و شبه قاره هند و آمریکا مجموعه‌ای کامل برای واکاوی نقش دانشجویان مسلمان خارج ازکشور در دهه‌های 60 و 70 میلادی را پدید آورده است.
فصل پایانی جلد اول خاطرات دکتر طباطبایی اما چنانکه خود در مقدمه آورده است به نقش فراموش شده مرحوم سیداحمد خمینی در روند شکل‌گیری مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی دارد. طباطبایی می‌نویسد: اعتقاد من این است که جایگاه «احمد» در شکل‌گیری و شکل‌دهی انقلاب به کلی فراموش شده و چه بسا نقل نشده است. خود او نیز به دلیل مناعت ذاتی و عزت طبع ویژه و ارادتی که در حد مریدی و مرادی و جدا از عواطف طبیعی پدر و فرزندی نسبت به پدرش داشته است در این امر بی‌تاثیر نبوده است. طباطبایی سیداحمد خمینی را موتور اتومبیل انقلاب اسلامی تشبیه می‌کند و در آخرین فصل کتاب خود می‌کوشد به بازخوانی تلاش‌ها و نقش یادگارحضرت امام در دوران تبعید و مبارزه و پیروزی انقلاب اسلامی بپردازد.
علی ملیحی
اولین جلد این خاطرات عنوان «جنبش دانشجویی در ایران» را بر خود دارد. در این کتاب صادق طباطبایی در ابتدا شرح کوتاهی از وضعیت خانوادگی و دوران نوجوانی خود می‌دهد. دکتر صادق طباطبایی درخانواده‌ای مذهبی و روحانی در سال 1322 به دنیا آمد. طباطبایی فرزند آیت‌الله محمدباقر سلطانی، نوه آیت‌الله‌العظمی سیدصدرالدین‌صدر خواهرزاده امام موسی‌صدر است. طباطبایی پس از پایان تحصیلات دوره دبیرستان و در 17 سالگی تصمیم به ادامه تحصیل در اروپا می‌گیرد او در آغاز سفر به قصد تحصیل در آلمان نزد دایی خود امام موسی‌صدر رفته و از آنجا به آلمان می‌رود. طباطبایی اما در کنار تحصیل از مسائل سیاسی و اجتماعی نیز غافل نبوده و از فعالان تاثیرگذار جنبش‌دانشجویی ایران در خارج از کشور بوده است. جلد اول خاطرات دکتر طباطبایی به واقع شرح مفصل وجامعی از مبارزات دانشجویان ایرانی در قالب کنفدراسیون دانشجویان و محصلان ایرانی است. نکته حائز اهمیت این خاطرات شرح مبارزات و فعالیت‌های سیاسی انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، آمریکا و کاناداست که طباطبایی تمرکز فعالیت‌های خود را در این تشکل داشته است. فعالیت‌های پیوسته این انجمن‌ها بر ضد شاه وتلاش برای آگاهی‌بخشی به رسانه‌های غربی و جوامع اروپایی در خصوص نظام استبدادی حاکم برایران از جمله روایت‌های طرح شده در کتاب است.
طباطبایی خود در مقدمه کتاب با توجه به اوضاع اروپا و فعالیت‌های دانشجویی در دهه 60 و 70 به ظهور امام خمینی در فضای سیاسی ایران و آغاز جنبش 15 خرداد با رهبری ایشان اشاره می‌کند و آن را نقطه عطفی در فعالیت‌های آزادیخواهانه دانشجویان عضو انجمن‌های اسلامی در اروپا می‌داند. طباطبایی که به دلیل ازدواج خواهرش با مرحوم حاج سیداحمد خمینی، قرابت نزدیکی با بیت حضرت امام پیدا می‌کند در این وضعیت مسوولیت‌هایی را برای برقراری ارتباط ارگانیک و سامان‌یافته دانشجویان ایرانی مسلمان در اروپا با رهبر جنبش در نجف بر عهده می‌گیرد. طباطبایی همچنین به فعالیت‌های گروه‌های دیگر دانشجویی چپ ایرانی در اروپا اشاره می‌کند و با اشاره به اعتراضات وسیع دانشجویی به دنبال سفر شاه به آلمان در سال 1967 که به کشته شدن یک دانشجوی چپ آلمانی می‌انجامد، این اعتراضات را نقطه شروعی بر جنبش‌های دانشجویی ضدامپریالیستی در اروپا و جنبش مه 68 می‌داند. کتاب همچنین شرح جامعی از نحوه ارتباط فعالان دانشجویی عضو انجمن‌های اسلامی با روشنفکرانی چون دکترعلی شریعتی است. روایت تلاش‌های دانشجویان پس از درگذشت ایشان برای برگزاری مراسم تدفین و جلوگیری از حمل پیکر دکتر شریعتی به ایران در نوع خود خواندنی است. شرح فعالیت‌های دانشجویان مسلمان ایرانی در اروپا، لبنان، سوریه، عراق، ایران و شبه قاره هند و آمریکا مجموعه‌ای کامل برای واکاوی نقش دانشجویان مسلمان خارج ازکشور در دهه‌های 60 و 70 میلادی را پدید آورده است.
فصل پایانی جلد اول خاطرات دکتر طباطبایی اما چنانکه خود در مقدمه آورده است به نقش فراموش شده مرحوم سیداحمد خمینی در روند شکل‌گیری مبارزات و پیروزی انقلاب اسلامی دارد. طباطبایی می‌نویسد: اعتقاد من این است که جایگاه «احمد» در شکل‌گیری و شکل‌دهی انقلاب به کلی فراموش شده و چه بسا نقل نشده است. خود او نیز به دلیل مناعت ذاتی و عزت طبع ویژه و ارادتی که در حد مریدی و مرادی و جدا از عواطف طبیعی پدر و فرزندی نسبت به پدرش داشته است در این امر بی‌تاثیر نبوده است. طباطبایی سیداحمد خمینی را موتور اتومبیل انقلاب اسلامی تشبیه می‌کند و در آخرین فصل کتاب خود می‌کوشد به بازخوانی تلاش‌ها و نقش یادگارحضرت امام در دوران تبعید و مبارزه و پیروزی انقلاب اسلامی بپردازد.
علی ملیحی
